Motor Koruma Rölesi Nedir?

Endüstride üç faz ile çalışan motorlarda R-S-T fazlarından herhangi birinin gerilimi kesildiği zaman veya gerilim değerinin düşmesi sonucu motor çalışmaya devam eder. Eğer motor bu şekilde çalışmaya devam ederse son derece tehlikeli ve istenmeyen durumlar meydana gelecektir. Üç faz ile çalışması için üretilen motorlar, 2 faz ile çalışmaya mecbur kalırlarsa elektrik şebekesinden yüksek akım çekeceklerdir.

Yüksek akım sargıların ısınmasına neden olur. 2 faz enerji uygulanan motorlarda dönme işlemi olmaz ve sargılar çok fazla ısınarak zarar görebilirler. Isınan sargılarının verniğinin erimesi sonucu kısa devre meydana gelir. Kısa devre ise motorun arızalanmasına neden olur. Motor Koruma Rölesi, üç fazlı motorun iki faz ile kalması durumunda, faz gerilim değerinin aşırı artmasında ya da azalmasında kısa bir süre içerisinde devreyi açar ve motoru korur.

Kısacası motor koruma rölesi, diğer ismiyle faz koruma rölesi motorların 2 faz altında çalışmasını önler. Motorların 2 faz altında çalışmaya devam ederek aşırı ısınmasını, faz sırası, faz dengesizliği ve düşük besleme gerilimine karşı korunmasını sağlar.

Kullanıcılar tarafından önceden ayarlanan gerilim dengesizliği sınır değeri istenilen sınırın çıktığında motor koruma rölesi belli bir gecikme süresi sonunda motoru şebekeden keser. Gecikme süresi tamamlanmadan önce gerilim dengesizliği düzeltildiği zaman motor devreden çıkarılmadan çalışmasını sürdürür.

Gerilim Dengesizliği

Sisteme bağlanan yüklerin fazlara eşit olmaksızın bağlanması sonucunda yükler üzerine düşen akım ve gerilimin simetrik olmayacak şekilde dağılmasına gerilim dengesizliği denir. Bu şartlar altında sargılarda ısı kayıpları meydana gelir ve motorun nominal güç değeri azalır.

Çoğunlukla gerilim dengesizliği için motor koruma rölelerinde iki çeşit koruma bulunmaktadır:

• Faz-faz arası gerilim farkının %20’den fazla olduğu andan 3 saniye sonra motor koruma rölesi çıkış verir. Böylelikle motoru devreden çıkarır. Bu durum ayarlanamaz.

• Motor koruma rölelerinde gerilim dengesizliği için ayar opsiyonu bulunmaktadır. Ayar opsiyonu sayesinde gerilim dengesizliği motor koruma rölesi üzerinde %5 ile %15 değerleri arasında ayarlanabilir.  Ayrıyeten ayarlanmış olan değerler aşıldığı zaman operatör tarafından, röleden çıkış alınabilmesi için zaman aralığı da belirlenebilir. Genellikle bu zaman aralığı 0,1 ile 20 saniyedir.

Daha önce hazırlamış olduğumuz "Röle Nedir?" yazımızı okuyarak röleler hakkında daha detaylı bilgiye sahip olabilirsiniz.